Alkohòl
Kiko ta Alkohòl?
Aki na Kòrsou i hopi parti di mundu alkohòl ta un droga legal.
Alkohòl ta un likido sin koló i sin sabor. Tin bibida ku ta kontené alkohòl, pa ta mas eksakto: Ethanol.
Alkohòl ta sali for di un proseso di fermentashon di likido ku tin suku, manera:
• Grano,ku ta ser usá pa traha serbes i wiski.
• Fruta, manera dreifi ku ta ser usá pa traha biña i koñak.
• Batata, ku ta ser usá pa produsí vodka.
• Suku di kaña,ku ta ser usá pa traha ròm.
E bibida alkohóliko ta un meskla di alkohòl ku awa i otro ingredientenan pa dun’é sabor.
- Serbes ta kontené mas o ménos 5% di alkohòl puru, mes tantu ku un bibida manera un Bacardí Breezer.
- Biña por kuminsá for di 9% i bibida stèrki tin 35% alkohòl puru. Pero si basha kada un di e bibidanan aki den nan mes tamaño di glas, kada glas lo kontené mesun tantu alkohòl.
Kiko ta e efektonan di alkohòl?
Por lo general nos ta bebe alkohòl pasobra nos ta hañ’é dushi i e ta forma parti di e ambiente. Uso moderá di alkohòl por lo general no tin konsekuensia serio pa bo salú. Pero abusu di alkohòl si por afektá bo salú físiko i mental.
Efekto riba bo kurpa
E efekto aki ta dependé e.o. di e kantidat di alkohòl ku bo bebe, bo peso, bo sekso i e frekuensia ku bo sa bebe. Alkohòl ta pasa di bo boka bai bo stoma i tripa, kaminda e sanger ta apsorbé. E sanger ta hiba alkohòl pa tur parti di bo kurpa, pues tambe na e seleber. Den komienso ora alkohòl yega e serebro bo ta sinti kontentu i ku mas pèp. P’esei hende ta kere ku alkohòl ta duna energia. Pero en realidat e ta ‘vèrdof’ bo, pues a lo largo bo konsentrashon ta baha i bo ta pensa i reakshoná mas pokopoko. Despues di un par di glas di un bibida alkohóliko, e persona su estado di ánimo, bista, oido i kordinashon motóriko ta ser afektá negativamente.
Parti di e efektonan ta ku bo por haña:
• Bo wowo ta bira kòrá, bo rosea, sodó i urina ta kuminsa hole alkohòl.
• Bo por sinti bo mes laf, malu i asta ku gana di saka (wayabá).
• Ora di drumi bo ta pega soño lihé pero bo ta drumi malu i lanta kansá.
• Alkohòl ta afektá bo memoria i bo por haña un black-out. Esei kemen ku bo no ta kòrda kiko a sosodé durante e oranan ku bo a bebe alkohòl.
• Bo igra ta konsidera alkohòl komo un venenu i e ta traha duru pa sak’é for di bo kurpa. Pa kada glas di alkohòl ku bo bebe bo igra ta tuma un ora te un ora i mei pa sak’é bèk. Mas bo bebe, mas tempu e igra lo tuma i no tin manera pa laga e proseso aki kana mas lihé. Bebe awa, baña ku awa frui, bebe kòfi òf kana no ta yuda. E igra ta saka 95% di alkohòl for dje kurpa, e sobra 5% ta sali via rosea, sodó i urina.
Efekto riba bo mente
Alkohòl tin efekto riba bo estado di ánimo i bo komportashon. Alkohòl ta verdof bo serebro. P’esei tin hende ku ta kai den koma pa motibu di uso eksesivo di alkohòl.
Bou di influensia di alkohòl bo por bisa òf hasi kos ku ta duel bo despues. Por ehèmpel si bo ta fuma bo tin e tendensia di tene relashon seksual sin protekshon. Alkohòl por pone bo aktua agresivo, loke por trese pleitu, bringamentu i destrukshon. Tambe bo tin chèns di kousa of resultá enbolbí den aksidente di outo. Bou di influensia bo no sa kiko ta pasa ku bo i por ehèmpel hende por abuzá di bo mas fasil.
Abuzu di alkohòl a largo plaso tin e.o. siguiente konsekuensianan:
- Ta iritá bo wowo i por afektá bo bista.
- Preshon haltu i batimentu di kurason.
- Kanser den boka, garganta, slòkdarm, pechu, igra i tripa, derame serebral.
- Iritashon inkurabel na igra.
- Impotensia.
Kiko alkohòl ta hasi ku bo serebro?
Un persona ku ta abusá di alkohòl durante hopi aña por kousa dañonan serio den nan serebro. Manera por èhèmpel síndrome Wernicke-Korsakoff ku ta un malesa ku ta kousa konfushon mental, parálisis di e nervionan ku ta move wowo i difikultat pa kordiná múskulo.
Tene kuenta tambe ku lo siguiente:
Si bo ta na estado alkohòl por stroba e kresementu di e beibi, e ta afektá desaroyo di su sistema nervioso i por kousa retardo mental. Tambe bo por pèrdè bo yu. Mama ku ta bebe alkohòl i duna pechu, ta pasa alkohòl pa e beibi.
- Ta peligroso pa usa alkohòl kombiná ku remedi pa drumi òf kalmante. Alkohòl riba su mes ta vèrdof bo kaba i huntu ku e remedi, e efekto ta bira hopi mas fuerte.
- Alkohòl den kombinashon ku droga ta peligroso i por ta fatal. Tin droga ta pone bo sinti mas fuma. Otro tipo di droga ta kita e efekto di sinti bo fuma i dor di esei bo ta kere ku bo por sigui bebe. Kombinashon di droga i alkohòl por pone hende bira miedoso òf agresivo. Tambe bo por bira sikótiko (bo ta imaginá, mira, sinti i hole kosnan ku no tei);
- Bo por sinti ku bo mester bebe kada biaha mas alkohòl pa sinti mesun efekto “dushi”;
- Mal uso di alkohòl por hasi bo adikto. Adikshon na alkohòl ta un malesa ku ta desaroyá gradualmente.Bo tin problema ku alkohòl ora:
1. bo ta sinti bo anshá dor di e gana iresistibel pa bebe.
2. ora bo ta pèrdè kontròl: bo no por stòp di bebe despues di dal un òf dos “drinks”.
3. ora bo mester bebe pa por funshoná, por ehèmpel traha.
4. ora e bebementu ta stroba bo di karga bo responsabilidatnan familiar, sosial i di trabou.Meskos ku tur otro adikshon, alkoholismo ta eksigí tratamentu profeshonal. Si bo tin problema ku alkohòl yama i traha un sita pa guia i tratamentu. Mèldu bo mes serka nos.