“Si bo ta riba VAPE; kidou bo n’ pèrdè SHAPE!”
Un kampaña di Fundashon pa Maneho di Adikshon (FMA) pa eduká i konsientisá tokante uso di vape pen na Kòrsou.
Ku bista riba e sifranan indikativo di FMA su enkuesta mas resien bou di hóbennan na Kòrsou, uso di vape pen a resultá di ta hopi presente bou di nos hubentut. 16% di hóbennan na Kòrsou tin nan propio vape pen i 41% a usa esaki den e delaster 6 lunanan (mará na periodo di e enkuesta).
Mas aleu, FMA ta ripará ku muchanan for di edat di 10 aña ya kaba ta eksperimentá ku vape pen sin ta konsiente di e posibel konsekuensianan. Esaki ta lokual e muchanan mes ta indiká na momento ku FMA bai diferente skol pa duna charla preventivo.
FMA ke logra un komunidat konsiente di e konsekuensianan di vape pen, alabes pa Kòrsou duna un konteksto hurídiko den forma di prohibishon pa menor di edat entre otro.
Kiko FMA ke men ku “pèrdè shape” den e lema?
Shape ta un palabra na ingles ku ta nifiká ‘forma’/ ‘figura’.
Un hóben ta den su proseso di forma su mes, su kurpa i mente tambe ta den proseso di formashon i desaroyo. Na momento ku droga/ vape pen keda introdusí na e kurpa, esaki ta influensiá desaroyo di e formashon; bo por pèrdè shape na un manera atraktivo bisá.
Pa e motibunan ariba menshoná, FMA a haña nesesario pa lansa e kampaña aki pa trese mas konsientisashon ku ta posibel pa ku uso di vape pen. Fma ta spera ku komunidat lo por realisá ku vape pen no ta asina inosente manera e ta mustra.
Sigui FMA riba Facebook i Instagram @FMAcuracao pa asina keda haña mas konosementu.
Por último, wak FMA durante Teener Parade djabièrnè 9 di febrüari 2024, for di 4’or di atardi.
“Si bo ta riba VAPE; kidou bo n’ pèrdè SHAPE!”
Djárason 10 di yanüari 2024, Fundashon pa Maneho di Adikshon (FMA) riba invitashon di parlamento di Kòrsou a deliberá i kompartí informashon enkuanto uso di ‘lachgas’ i ‘vape pen’ den nos komunidat i partikularmente bou di hóbennan.
FMA a keda representá pa Verda Betrian (Sikólogo, Manager di FMA) i Daniëlla Pengel (Trahadó Sosial, Kordinadó di departamentu ‘training & voorlichting’).
Algun aspekto ku a keda tratá tabata:
- FMA su servisio- i departamentunan
- Sifra di enkuesta 2023
- ‘Lachgas’
- ‘Vape-pen’
Mas aleu, parlamentarionan presente a duna elogio i ekspresá graditut pa e presentashon pa seguidamente hasi diferente pregunta aklaratorio.
FMA ta gradesí parlamento pa e invitashon i ta keda atento pa ku e desaroyonan (legal) pa ku uso di ‘lachgas’ i ‘vape pen’ aki na Kòrsou.
Video di reunion di komishon sentral
De Inter-Continental University of the Caribbean (hierna: ICUC) onder leiding van prof. dr. ir Gilbert J. Cijntje gaat, in opdracht van de stichting Gaming Control Board (hierna: GCB), gaat een onderzoek doen naar het gokgedrag en de huidige gokproblematiek op Curaçao. De lokale experten op het gebied van verslavingszorg, de Fundashon pa Maneho di Adikshon (hierna: FMA) zullen ook hieraan bijdragen.
Op dinsdag 27 juni 2023 hebben beide partijen de overeenkomst van opdracht ondertekend. Naar verwachting zal het eindrapport voor het einde van dit jaar worden opgeleverd. Het laatste rapport over voornoemd onderwerp dateert van het jaar 2003 en het resultaat schiep het zorgwekkende beeld dat de Curaçaose gemeenschap destijds kampte met ernstige gokverslaving en de negatieve sociaal-maatschappelijke effecten daarvan.
Inmiddels, 20 jaar later, is vooralsnog onbekend of dit fenomeen is verergerd, afgenomen of onveranderd is gebleven. Vanwege het grote aanbod en de toegankelijkheid van kansspelen op het eiland is het cruciaal om te beschikken over actuele reële data om aan de hand hiervan, gokverslavingspreventieve oftewel ‘Responsible Gaming’ richtlijnen en beleid te ontwikkelen die toezien op een deugdelijke bescherming van consumenten (spelers), jongeren en kwetsbaren voor kansspelen. Een cruciale stap is genomen om de gokverslavingsproblematiek op Curaçao deugdelijk aan te pakken. De GCB is voornemen om binnenkort, vanuit het oogpunt van preventie, te beginnen met een bewustwordingscampagne die personen bewuster moet maken hoe verantwoord te gokken als hiervoor wordt gekozen en dat er reële risico’s bestaan, voor een ieder die deelneemt aan kansspelen, om een problematisch gokgedrag en-of een gokverslaving te ontwikkelen.
De Stichting Gaming Control Board is de toezichthouder voor de land-based casino-industrie en de i-gaming sector op Curaçao en is de vergunningverlenende autoriteit voor o.a. alle loterijen, charitatief bingo en bon ku ne. Daarnaast is de GCB aangesteld als toezichthouder voor de kansspelindustrie op Curaçao v.w.b. de naleving van wet- en regelgeving rondom het witwassen van geld en het tegengaan van de financiering van terrorisme (AML / CFT). De GCB heeft ook als taak het bevorderen van verantwoord gokken ‘Responsible Gaming’.
20 aña servisio di departamentu Speransa
Den novèmber 2002 a sera e úniko sentro di rehabilitashon profeshonal na Kòrsou, mihó konosí komo New Start di Pastor Grep.
Fundashon pa Maneho di Adikshon (FMA) e momentu ei a hañ’e dilanti e realidat ku no tabatin un sentro di rehabilitashon profeshonal riba nos isla.
Den estrecho kolaborashon ku Stichting De Hoop di Hulanda (ku a manda Dirk de Boer pa fungí komo direktor na Speransa), FMA a logra habri dia 15 di yanüari 2003 un sentro profeshonal na Sabana Cras (Fuik).
Komo e organisashon enkargá ku e parti di kòntròl pa ku tratamentu di adikshon di un forma profeshonal, FMA no por tabatin e sentro bou di su maneho.
Enkonekshon ku esaki riba 16 di april 2003 a funda Stichting Speransa, di forma ku e maneho di e sentro no a kai mas bou di FMA. E fundashon a keda si bou di e kòntròl direkto di FMA.
Asina Fundashon Speransa un sentro di rehabilitashon ku ta duna kuido durante 24 ora, e tempu ei dunando tratamentu solamente na hende hòmber ku problema di adikshon a ser funda.
Speransa a kuminsá ku solamente 1 kliente na Sabana Cras. E sentro e tempu ei tabatin un kapasidat pa 12 persona risibí yudansa.
Riba 1 di aprel 2006 e sentro a muda bai na Hoogstraat 51 na Otrobanda. Kuantu di nos ta kòrda ainda e Monumento di Otrobanda. Einan por a tuma un kantidat di 30 kliente pa sigui tratamentu.
Na yanüari 2009 a kuminsá brinda e oportunidat pa hende muhé tambe por kuminsá risibí tratamentu. Esaki a bin ku su retonan, sinembargo Speransa a bai pa esaki.
Komienso di yanüari 2015 pa motibu ku gobiernu a redusí e subsidio, a baha e kantidat di klientenan ku por a ser tratá na 15 kliente.
Na yanüari 2015 a kuminsá na Speransa ku e tratamentu semi-residensial pa e klientenan. Kaminda banda di e opshon di keda interná, tabatin e opshon pa klientenan ku por sigui un tratamentu mitar dia di 9’or pa 12’or.
Den mesun yanüari 2015 aki a kuminsá tambe ku tratmentu residensial i semi-residensial pa hóbennan di 12 pa 18 aña. Kual tambe tabata un reto agradabel pa Speransa.
Despues nos ta yega na aña 2018. E aña 2018 tabata un aña desisivo i di hopi kambio pa Speransa. Esaki komo gobiernu a bolbe kòrta den e subsidio ku tabata risibí.
Esaki a hiba na diferente desishon i kambionan grandi pa ku Speransa. Kual ta e siguientenan.
- Den mart 2018 Speransa a hañ’é ta stòp ku e departamentu di hóben. Esaki tabatin komo konsekuensha ku mester a tuma despedida di algun trahadó.
- Tabatin algun trahadó ku a ser trasladá pa otro departamentu.
- Banda di esaki pa Speransa por a sigui dilanti i garantisá su eksistensia, e tabatin mester di yudansa. P’esei na ougùstùs 2018 Speransa a ser integrá den FMA.
- Di Fundashon Speransa a kambia bira FMA Speransa.
- Na novèmber 2018 Speransa a muda pa e kas aktual na kaya Elisha. Ku por bisa sin duda algun di ta brinda e klientenan un ambiente trankil.
- E kantidat di kliente ku por risibí yudansa a ser redusí na 10 kliente.
Durante e 20 añanan Speransa a pasa dor di hopi retonan, sinembargo semper a keda lucha pa sigui brinda e oportunidat pa e personanan ku mester di e guia i yudansa residensial i/òf semi-residensial por keda ku e posibilidat pa risibí esaki.
Esaki pa por sigui duna un speransa na kada un persona ku problema di adikshon.
Nos ta yama na promé luga Dios danki pa su intervenshon i yudansa durante tur e añanan tras di lomba i ta pidié pa e sigui yuda nos.
Tambe nos ke yama danki na kada un kliente, famia, instansha/kompanianan ku a duna nos e oportunidat i konfiansa pa por a yuda nan.
Anto last but not least nos ta yama danki na kada un trahadó ku a forma parti na Speransa, ku di un forma òf otro a kontribui, a pone su granito pa yuda i kontribui na e trabounan i alabes eksistensia di Speransa.
25 aña servisio di departamentu Dios Yudami
Nos ta agradesido i kontentu di por a selebrá den un seno chikí huntu ku klientenan i algun kolega i eks koleganan e echo ku e servisio ku departamentu Dios Yudami ta ofresé ta eksistí ya pa 25 aña kaba.
Nos por a pensa bèk kon tur kos a kuminsa i tambe para ketu riba plannan pa futuro pa departamentu Dios Yudami.